Steven Dekkers is ketenregisseur bij Frievar en ziet in een toenemende vraag een goede toekomst voor het Frievar-varkensvleesconcept. De consument vraagt om een duurzaam, welzijnsvriendelijk, herkenbaar, maar vooral ook een heerlijk stukje varkensvlees.
Frievar zoekt nieuwe varkensbedrijven die aansluiten bij het concept, is dat ter vervanging of uitbreiding?
“Er is meer vraag naar het Gaasterlander kruidenvarken dan we momenteel produceren. We produceren als concept in een vraag gestuurde markt, waarin we nu ongeveer 2.000 varkens per week slachten. We hebben als doel om de aantallen binnen onze keten de komende jaren minimaal te verdubbelen. We concentreren ons op een uniform en smakelijk stukje vlees van bekende herkomst. Onze afnemers vragen hierom. Omdat de vraag vanuit deze afnemers aantrekt, is er ruimte voor meer varkens binnen het concept.”
Alleen de gelten gaan via het concept de markt op, hoe worden alle varkens verwaard?
“Voor de vierkantsverwaarding werken we samen met de Van Loon Group. Momenteel worden de vleesvarkens bij Compaxo geslacht. De varkensgaan via het Varken op z’n best-concept (VOB) richting de Nederlandse Retail. Een speciale selectie van voornamelijk gelten gebruiken we voor de afzet als Gaasterlander kruidenvarken. Het kruidenvarken is te koop bij slagers en bij de Hanos als leverancier voor de horeca.
Het eetpatroon verandert en consumenten willen graag de oorsprong van het vlees weten
Daarnaast beleveren we steeds meer boerderijwinkels met ons assortiment. Het eetpatroon verandert en consumenten willen graag de oorsprong van het vlees weten. Daarnaast willen ze gemak ervaren tijdens het koken. In een pakje moeten alle lapjes vlees hetzelfde formaat hebben, zodat de bereidingstijd gelijk is. Doordat we in de keten niets aan het toeval over laten, lukt het ons dat te leveren.”
Hebben de varkenshouders dan nog inbreng in de bedrijfsvoering?
“Zeker wel, als deelnemer in het Frievar-concept ben je een franchisenemer en blijf je als zelfstandig ondernemer verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering en de resultaten van je eigen varkensbedrijf. Frievar schept alleen de voorwaarden waaraan de productie van het Gaasterlanderkruidenvarken moet voldoen. We werken met eigen genetica, de Friverdi-zeug en gebruiken als eindbeer een Piétrain.
De eindberen, TN Select, zijn speciaal voor Frievar geselecteerd op intramusculair vet en via DNA te herleiden. De basisvoorwaarden om deel te kunnen nemen aan het vleesconcept, zijn de voorwaarden van het 1 ster Beter Leven-keurmerk. Daarnaast werken we samen met tweevoerleveranciers met een vastgesteld voerpakket. Een dierenartspraktijk verzorgt met een viertal varkensdierenartsen de begeleiding richting een hoge diergezondheid.”
Gezondheid is van belang, hoe uit zich dat in het concept?
“Het Frievar-concept heeft vier pijlers, namelijk: gezondheid, gezondheid, gezondheid en stressvermindering. Het beleid van het Frievar-concept is helemaal toegespitst om met gezonde varkens tot een goed eindproduct en vleeskwaliteit te komen. De gezondheid van de dieren staat boven alles. Dat begint al op de Hemelumer Hoeve waar de Friverdi-zeug, PRRS- en APP-vrij wordt geproduceerd.
Van belang is dat een gezond varken een lekker varken is en daarmee meer rendement oplevert
Met de eigen zeugenlijn als fokproduct en geselecteerde eindberen fokken we op intramusculair vet. Van belang is echter dat een gezond varken een lekker varken is en daarmee meer rendement oplevert. De grens voor het gebruik van antibiotica bij de varkens ligt op een dierdagdosering(DDD) van 4. Dat is lager dan de landelijke eis van 5 voor vleesvarkens.
Met een gemiddeld gebruik bij de vleesvarkens van 1,2 DDD zitten de Frievar-bedrijven ruim onder deze voorwaarde. We realiseren dat door intensieve begeleiding van een vast team van dierenartsen, vaste koppelingen tussen vermeerderaar en vleesvarkenshouder, geconditioneerd transport met extra hygiëne door verhitten van de vrachtwagen en met gezond SPF uitgangsmateriaal.”
Frievar heeft een eigen foklijn, wat is de Friverdi voor een zeug?
“In samenwerking met Topigs Norsvin heeft Frievar een eigen fokprogramma. De Friverdi-zeug fokken we zelf op de Hemelumer Hoeve. De Friverdi-zeug is een kruising van een N-lijn-zeug keer Z-lijn-beer, die vervolgens gekruist wordt met een Norsvin Landras.
Het is een rustige, robuuste zeug die met een TN Select-eindbeer de basis vormt om lekker vlees te produceren. We streven naar 16 spenen, waarbij zeugen met 15 niet per se uitgeselecteerd worden. Het doel is het verwaarden van vlees, niet een hoge productie van de zeug.”
Waarom is er een beperkte keuze in begeleiding?
“Om de vleeskwaliteit uniform te houden, hebben we als concept gekozen voor een beperkte keuze in dierenarts en voerleveranciers. Het team van begeleiders, heeft ook een rol als kwaliteitscontroleur. Het team komt, inclusief een fokkerijadviseur, meerdere keren per jaar bij elkaar. Dit om actief mee te denken in het concept om naar een hogere gezondheid te komen en de vleeskwaliteit te bewaken.
Voer is daar een belangrijk onderdeel bij. Deelnemers hebben de keuze uit twee voerleveranciers, waarbij Frievar het voer inkoopt en vervolgens doorberekent naar de deelnemers. Een varkenshouder heeft wel de mogelijkheid om het voer bedrijfsspecifiek aan te passen, maar de samenstelling moet wel binnen het raamwerk van het vleesconcept passen.”
Op welke noteringen wordt er uitbetaald?
“Binnen de deelnemende bedrijven zijn we open over alle financiële resultaten. Naar buiten toe zijn we daar terughoudend in. De biggenprijs is voor alle Frievar-zeugenbedrijven gelijk en wordt elke drie maanden vastgesteld met behulp van DLV Advies, die de landelijke biggenprijzen monitort.
Voor de vermeerderaar is er een extra plus mogelijk als het rendement van de biggen bij de vleesvarkenshouder, dat berekend wordt via het productiegetal, beter is dan gemiddeld.”
Hebben de vernieuwde eisen voor het Beter Leven-keurmerk in 2025 invloed op het vleesconcept?
“We gaan de komende tijd inventariseren welke bedrijven mee kunnen in de vernieuwde voorwaarden van het Beter Leven-keurmerk (BLK) in2025. We hebben als concept bewust gekozen voor de binnenlandse afzetmarkt en daar past het BLK bij. Ook nieuwe deelnemers zullen aan deze voorwaarden moeten voldoen.”
Gelden er ook voorwaarden voor de CO2-impact op de deelnemende bedrijven?
“We juichen als vleesconcept initiatieven op het gebied van duurzaamheid toe, maar het is geen voorwaarde. Als concept gaan we mee met de vraag naar het inzicht van de CO2-impact van ons varkensvlees en de borging zal via blockchain gaan, waar we al langer actief mee zijn. We hebben de CO-impact nog niet voor alle Frievar-bedrijven in beeld. Eerst moet de rekenmethode, en wat je allemaal meerekent voor het stukje vlees richting consument, duidelijker zijn.”
Frievar zoekt al langer naar deelnemende franchisebedrijven, wat houdt de varkenshouders tegen?
“De keuze voor Frievar is voor varkenshouders een hele bewuste. Je kiest immers niet alleen voor voer, genetica, dierenarts, hygiëne of handelaar maar voor het complete pakket van Frievar. Dat is ook de kracht van de keten en hier zit ook de meerwaarde. Kiezen is vaak al moeilijk, maar afscheid nemen van huidige partners nog veel moeilijker. De keuze voor een ketenconcept is voor de lange termijn en vaak een strategische keuze.
We merken dat veel varkenshouders hier mee bezig zijn en ook heel positief naar Frievar kijken. We groeien gemiddeld elk jaar, en nu er weer ruimte in de markt is kunnen er ook bij Frievar weer nieuwe deelnemers aansluiten. De meerwaarde van Frievar ligt uiteindelijk in het totale rendement van de varkenshouder. De huidige markt met hoge prijzen stimuleert misschien niet om nu te veranderen, maar wij draaien het om en zeggen dat het juist nu een goed moment is om keuzes te maken.”
Steven Dekker, sinds 2017 ketenregisseur van het Frievar vleesconcept
Het Gaasterlander kruidenvarken kent zijn oorsprong in Friesland, maar is inmiddels landelijk ingeburgerd en produceert voor de Nederlandse (en Belgische) markt. De locatie van de deelnemende varkensbedrijven is niet van belang, wel moet de ondernemer en varkenshouder in de franchiseformule passen.
Samenwerking, continuïteit en transparantie is heel belangrijk en daarop volgt het rendement. De focus op de deelnemende bedrijven ligt op diergezondheid, dierenwelzijn en vleeskwaliteit. In 2005 is de eerste varkenshouder aangesloten bij het concept. In 2023 zijn er inmiddels 18 deelnemende bedrijven en is er ruimte voor meer bedrijven.
Artikel uit de Boerderij
17 augustus 2023 VARKENS • INTERVIEW
Redactie Judith Waninge
freelance redacteur
KOPIE RIGHT de Boederij.nl